“ChatGPT’ye Nazaran Türkiye’deki Emekliler” Görseli Gündem Oldu: İşin Aslı Büsbütün Farklı!

43 okunma — 03 Mart 2024 20:54

uzmanblog

Yapay zekâ araçları, bilhassa ChatGPT herkesin erişimine açıldığından beri çok daha tanınan hale geldi ve çabucak her gün yapay zekâ tarafından üretilmiş yeni bir içerik viral oluyor. Bu viral içeriklerle ilgili en büyük sorunsa çoğu kişinin üretken yapay zekânın çalışma mantığını hala tam olarak anlayamaması sebebiyle çıktıların yanlış yorumlanması.

Bugün, “ChatGPT’ye nazaran Türkiye’deki emekliler” açıklamasıyla yeni bir görsel toplumsal medyada viral oldu ve içeriği nedeniyle reaksiyon çekti. Görselde emeklilerimiz(!) deniz kenarında lüks bir yerde kokteyller içip keyif yaparken görülüyor. Pekala ChatGPT’ye nazaran Türkiye’deki emekliler hakikaten bu türlü mi ve ChatGPT, neden bu türlü bir görsel oluşturmuş olabilir?

Sosyal medyada gündem olan ChatGPT’nin “Türkiye’deki emekliler” görseli

Her şeyden evvel yapay zekânın, yazmış olduğumuz metinleri gerçek bir insan üzere tahlil etmediğini hatırlamamız gerekiyor. Yeni ChatGPT’ye “Türkiye’deki emeklileri çiz” dediğimizde ChatGPT, emekli maaşlarını, ömür standartlarını ya da şikayetlerini “düşünüp” ona nazaran bir çizim yapmıyor. “Emekli” dediğimizde aklımıza gelen yaşı ilerlemiş insanları, “Türkiye” dediğimizde aklımıza gelen öğelerle birleştiriyor.

Biz, ChatGPT’den Türkiye’deki emeklileri çizmesini istediğimizde şöyle bir sonuç aldık:

Bu yüzden de üstteki görselde de görebileceğiniz üzere ChatGPT’ye “Türkiye’deki emeklileri çizer misin?” dediğimizde İstanbul Boğazı’nın kenarında çay içen amcalar, teyzeler çiziyor. “İngiltere’deki emeklileri çizer misin?” deseydik de birebir amcaları, teyzeleri İngiltere’deki ünlü yerlerde sütlü çay içerken çizecekti. Örneğin ChatGPT’ye üstteki birinci çizimini “gerçekçi” bulmadığımızı söylediğimizde ChatGPT, aşağıdaki daha gerçekçi çizimi karşımıza çıkarıyor. Ortadaki fark, görsele daha fazla Türkiye’ye özgü öğeler(!) eklenmiş olması.

ChatGPT’den Türkiye’deki emeklileri daha gerçekçi çizmesini istediğimizde şöyle bir sonuç verdi:

Fark ettiyseniz ChatGPT, Türkiye’deki emeklileri daima sakallı, kapalı giyinen, keyifli kişiler olarak resmediyor. ChatGPT’ye bunun nedenini sorduğumuzda şu halde bir karşılık veriyor:

“Çizimlerdeki emeklilerin çoklukla sakallı, kapalı giysili ve memnun olarak tasvir edilmesi, genel bir temsili yansıtmak için seçilmiş olabilir. Bu seçimler, çeşitli faktörlere dayanabilir:
Kültürel Temsiliyet: Türkiye, çeşitli kültürel ve etnik geçmişlere sahip bir ülke olduğu için, emeklilerin giysi üslupları da geniş bir yelpazeyi kapsayabilir. Kapalı giysi, Türkiye’nin kimi bölgelerinde ve klâsik topluluklarında daha yaygındır. Bu, ülkenin kültürel çeşitliliğini yansıtabilir.
Yaş Kümesinin Genel Özellikleri: Sakallı erkekler, yaşlarına bağlı olarak saygınlık ve olgunluk sembolü olarak görülebilir. Bu, bilhassa emeklilik yaşındaki bireyler ortasında kültürel bir özellik olabilir.
Mutluluk: Emeklilik, birçok kişi için daha rahat bir hayat evresini simgeler. Bu nedenle, emekliler ekseriyetle toplumsal etkileşimler, hobi aktiflikleri ve ferdî ilgi alanlarına daha fazla vakit ayırabilirler. Bu, onların keyifli ve tatmin olmuş olarak tasvir edilmelerine yol açabilir.
Fakat, bu tasvirler sadece genellemelerdir ve tüm bireyleri yahut durumları temsil etmez. Gerçekte, emeklilerin görünüşleri, kişilikleri ve ömür şekilleri büyük ölçüde farklılık gösterir. Çizimler, çeşitli etkileşimleri ve durumları yansıtmaya çalışırken, herkesin tecrübesini kapsayamayabilir.”

ChatGPT, gerçek dünyaya uyan görseller çizmez. Ne komut verirseniz onu çizer

Bu açıklamadan da anlayabileceğiniz üzere ChatGPT, “Türkiye’deki emekliler” denildiğinde bunu bir bütün olarak kabul edip tahlilde bulunmuyor, “emekli” ve “Türkiye” sözlerini farklı başka ele alıp elindeki çizim tariflerini bu ikisini bir ortaya getirecek halde birleştiriyor. O halde şu soruyu soralım; viral olan görselde Türkiye’deki emekliler neden şık giysili ve partileyen bireyler resmedildi?

ChatGPT, bilgi kaynağı değildir. Sonuçlarını gerçek kabul etmemiz gerekmiyor

ChatGPT, Google üzere bir arama motoru ya da Vikipedi üzere bir bilgi kaynağı değildir. ChatGPT sadece girmiş olduğunuz komutlara en düzgün formda uyan görseller çizmeye çalışır ve bu görsellerin hakikat ya da gerçek olması üzere bir gayesi yoktur. Şayet ilgili komutu girerseniz ChatGPT, Türkiye’deki herkesi kızıl saçlı siyahiler ya da devasa boyutlarda çekik gözlü bireyler olarak da çizebilir. Dolayısı ile klavyenin başındaki kişi, ChatGPT’ye manipülatif bir komut girdiyse, ChatGPT de bu komuta uygun olarak Türkiye’deki emeklileri şık giysili, keyfi yerinde, partileyen şahıslar olarak resmetmiş olabilir.