Kripto Varlıklara İlişkin Kanun Teklifi Mecliste Kabul Edildi

40 okunma — 29 Haziran 2024 06:32

uzmanblog

TBMM’ye sunulan Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Genel Konseyde kabul edildi. Böylelikle kripto varlıklarla ilgili çeşitli tanımlamalar birinci kere resmi olarak yapılmış oldu. Tariflerle birlikte kripto varlıklara ait yeni düzenlemeler de geldi.

Yapılan düzenlemeye nazaran gelen tanımlar ise şu halde:

Cüzdan: Kripto varlıkların transfer edilebilmesini ve bu varlıkların ya da bu varlıklara ait özel ve açık anahtarların çevrim içi yahut çevrim dışı olarak depolanmasını sağlayan yazılım, donanım, sistem ya da uygulamaları,

Kripto varlık: Dağıtık defter teknolojisi yahut misal bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve paha yahut hak söz edebilen gayri maddi varlıkları,

Kripto varlık hizmet sağlayıcı: Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların birinci satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş öteki kuruluşları,

Kripto varlık saklama hizmeti: Platform müşterilerinin kripto varlıklarımn yahut bu varlıklara ait cüzdandan transfer hakkı sağlayan özel anahtarların saklanmasını, idaresini yahut Şuraca belirlenecek öteki saklama hizmetlerini,

Platform: Kripto varlık alım satım, birinci satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek başka süreçlerin bir yahut daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları

Merkezi kayıt kuruluşu yetkili olacak

Sermaye piyasası araçlarının Merkezi Kayıt Kuruluşu sistemine dâhil olmadan kripto varlık olarak ihraç edilebilmesi için temellerin belirlenmesi için asılları merkezi kayıt kuruluşuna yetki verilecek. Heyet bu varlıkların MKK tarafından izlenmesi yerine kripto varlık olarak ihracına ve bunların oluşturulup saklandıkları hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine ait asıllar belirleyebilecek. Bu varlıkların haklarının izlenmesi, üçüncü şahıslara karşı ileri sürülebilmesi ve devredilmesinde kripto varlıkların oluşturulup saklandıkları kayıtlar temel alınacak.

Ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Konseyden müsaade almaları gerekecek. Bu kuruluşlar, heyetçe belirlenecek faaliyetleri yerine getirecek. Bunların kuruluşlarına ve faaliyete başlamalarına, ortaklarına, yöneticilerine, işçisine, tertibine, sermayelerine ve sermaye yeterliliğine, yükümlülüklerine, bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına, hisse zamanlarına, yapabilecekleri faaliyetlere, faaliyetlerinin süreksiz yahut daima olarak durdurulmasına ait asıllar ile faaliyetleri sırasında uymaları gereken başka unsur ve temeller Konsey tarafından belirlenecek. Hisse bölümlerinde Konsey müsaadesinin alınması mecburî olacak. Düzenlemeye karşıt olan bölümler hisse defterine kayıt edilmeyecek, ters olarak yapılan kayıtlar kararsız sayılacak.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, sistemlerinin inançlı bir formda yönetilebilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak, tedbirleri almak ve gerekli iç denetim ünite ve sistemlerini oluşturmakla yükümlü olacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşlarına ve/veya faaliyete başlamalarına Şuraca müsaade verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları mevzularında TÜBİTAK’ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacak.

Hizmet sağlayıcı kuran ortaklara yeni koşullar geliyor

Yeni düzenlemeye nazaran kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ortaklarının müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle tekrar yapılandırma müracaatının tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması kurallarının yanı sıra ilgili kanunlarda sayılan kabahatlerden katılaşmış mahkumiyetinin bulunmaması, süreç yasaklı olmaması; öte yandan gerekli mali güç ve işin gerektirdiği dürüstlük ve prestije sahip bulunması ve iştirak yapısının şeffaf ve açık olması kaidelerini taşımaları mecburî olacak.

SPK ise platformlar üzerinden kripto varlıkların alım satımında ve birinci satış ya da dağıtım süreçlerinde, kripto varlık takasında, transferinde ve saklanmasında yol ve temelleri düzenleme yetkisine sahip olacak.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, atıf yapılan kararlar dışında Kanunun öbür kararlarına tabi olmayacak. Ayrıyeten platformlara fiyat hürlüğü garantisi verilecek. Platformlar süreçlerin emniyetli, şeffaf, faal, istikrarlı, adil, dürüst ve rekabetçi bir formda gerçekleşmesinin sağlanması, piyasa bozucu nitelikte hareket ve süreçlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve tekrarlanmaması gayesiyle buyruk ve süreç temellerini belirleyecek, bünyelerinde gerekli nezaret sistemini kuracak ve her türlü önleyici önlemleri alacak.

Piyasayı bozucu süreçlere engel

Platform nezdinde gerçekleştirilen piyasa bozucu nitelikte aksiyon ve süreçlere ait olarak tespitleri yapmak, bu nitelikteki hareket ve süreçleri gerçekleştiren hesapların kısıtlanması, durdurulması ve kapatılması dahil olmak üzere gerekli önlemleri almak ve ulaşılan tespitleri rapora bağlayarak Şuraya bildirmekle yükümlü olacak.

Platformlar ile müşterileri ortasındaki bağlar, platformda gerçekleşecek süreçler nedeniyle oluşabilecek uyuşmazlıklar genel kararlara tabi olacak. Kripto varlıklar yatırımcı tazmin kararlarına tabi olmayacak. Müşterilerin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve fon transferlerinin gerçekleştirildiği hesaplara ait kayıtlar kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından inançlı, erişilebilir ve takip edilebilir formda tutulacak. Tüm süreç kayıtlarının bütünlüğü, doğruluğu ve saklılığı sağlanacak. Müşterilerin kripto varlık transfer süreçlerinde, Heyet ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulacak. Transfer iletilerinde gönderici ve alıcıya ait yer alması öngörülen bilgi ve datalar, kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından düzenlemelerde belirlenen müddetlerde inançlı bir halde gönderilecek. Bu gayeyle dağıtık defter teknolojisi, ayrıca bağımsız bir iletileşme platformu yahut uygulama orta yüzü üzere iletileşmeye imkan veren yazılım uygulamaları ve teknolojik araçlar kullanılabilecek.

Platformların müşterilerine ilişkin kripto varlıkları müşterilerin cüzdanlarında bulundurması temel olacak, bankalarda saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ilişkin bu kapsamdaki nakitler Kanununun 63’üncü unsurunda düzenlenen mevduatın ve iştirak fonunun sigortalanması kararlarına tabi olmayacak.