ChatGPT’den NVIDIA’ya, Mars’tan Beyne: 2024’ün En Önemli Yapay Zekâ Gelişmeleri (Resmen Çağ Atladık)

Sadece teknoloji değil; sağlık, eğitim, sanat ve iş dünyası üzere pek çok kesimde farklı bir boyuta atladık.

Kimi vakit hayranlıkla kimi vakit da endişeyle karşıladığımız gelişmeler, bu yıl hayatımıza esaslı değişiklikler getirdi. Pekala, 2024’te yapay zekâ hangi noktalarda hudutları zorladı?

Üretken yapay zekâ daha da güçlendi.

2024’te metin, görsel, ses ve hatta görüntü üretimi alanında üretken yapay zekâ çıtayı güzelce yükseltti. ChatGPT ve rakipleri artık daha insansı cevaplar verirken, tasarım ve içerik üretiminde sanatkarların en büyük yardımcısı hâline geldi.

Özellikle eğitim ve reklam bölümlerinde “yapay zekâlı asistanlar” devreye girdi, içerik üretimi hızlandı ve özelleştirildi.

OpenAI, ChatGPT-4’ü aslında kullanıyoruz, 5’i ise 2025’te göreceğiz üzere duruyor.

Sağlıkta ihtilal niteliğinde gelişmeler yaşandı.

Yapay zekâ, bu yıl sıhhat alanında da hayat kurtarıcı oldu. Kanser teşhisinden gen terapilerine kadar pek çok alanda, daha süratli ve isabetli sonuçlar sunmaya başladı.

Yıllardır teşhis konulamayan ufak bir çocuğun rahatsızlığını yapay zekâ buldu. Bunun yanı sıra yakın vakitte yalnızca yapay zekâ ile hizmet veren hastane bile açılıyor.

En çarpıcı örneklerden biri de erken Alzheimer teşhisi için geliştirilen bir modelin, belirtileri 5 yıl öncesinden saptayabilmesi oldu. Bu, milyonlarca insan için yesyeni bir umut demek.

AutoGPT ile otonom vazife idaresi şaşırttı.

“Tek bir komutla binlerce işi halletmek mümkün mü?” sorusu, AutoGPT ve gibisi sistemlerle karşılık buldu. Bu araçlar, kullanıcıların vereceği bir talimatı alıp gerekli adımları büsbütün otonom halde organize edebiliyor.

İş dünyasında proje idaresinden bilgi tahliline kadar pek çok alanda vakit tasarrufu sağlayan bu yenilik, verimlilik kavramını tekrar tanımladı.

Kendi kendine öğrenen yapay zekâyı da gördük: Lifelong Learning AI

2024’te yapay zekâ, “öğrenmeyi öğrenme” yetisini geliştirdi. Artık birtakım modeller, kullanıcı müdahalesine gerek duymadan tecrübelerden öğrenip gelişebiliyor.

Kişisel, toplumsal, mesleksel nedenlerle bilgi, teknik bilgi ve beceri yeterlilikleriyle sonuçlanan bütün öğrenme faaliyeti sayesinde insan müdahalesi de minimuma indirildi.

Kuantum yapay zekâ çıkışı

Kuantum bilgisayarlar nihayet yapay zekâ uygulamalarında somut sonuçlar vermeye başladı. Google ve IBM üzere devlerin öncülüğünde geliştirilen bu teknolojiler, klasik bilgisayarların süreç gücünü fersah fersah aşarak karmaşık yapay zekâ sorunlarına tahlil getirdi.

Duygusal zekâ ile daha “insansı” robotları da gördük.

Duyguları tanıyan, anlayan ve buna nazaran reaksiyon veren yapay zekâ sistemleri de 2024’te büyük bir sıçrama yaptı. İnsan-robot etkileşimi daha doğal bir hâle gelirken, terapi botları ve müşteri hizmetleri asistanları orijinal bir boyuta ulaştı.

Duygu tahliline dayalı bir chatbot, yalnızlık hissiyle çaba eden beşerler için bir terapi aracı olarak kullanılmaya başlandı. Elon Musk’un robot sevgilisini bile gördü bu gözler.

Yapay zekâ maddeleri ve etik kurallar da bir öteki boyut kazandı.

2024, yapay zekanın yalnızca teknik değil, etik taraflarıyla de sıkça gündeme geldiği bir yıl oldu. Avrupa Birliği’nin “AI Act” adını verdiği düzenlemeler yürürlüğe girerken, ABD ve Asya ülkeleri de yapay zekâ kullanımını denetleyen yasa ve standartlar geliştirdi.

Etik tartışmalar ise sürat kesmeden devam ediyor: “Yapay zekâ, nerede durmalı?”

Sanatta yapay zekâ: İlham mı kopya mı?

Sanat dünyasında yapay zekâ âdeta ikinci bir Rönesans başlattı. 2024’te yapay zekâ modeli tarafından yazılan bir roman, katıldığı yarışta saygın muvaffakiyet ödülü bile aldı.

Ancak bu süreçler sanatkarlar ortasında büyük bir etik tartışmayı beraberinde getirdi. Yapay zekâ, sanat mı yapıyor yoksa yalnızca taklit mi ediyor? Sizce?

Oyun ve cümbüş dünyasında yeni ufuklar açıldı.

Oyun kesimi de yapay zekâdan nasibini aldı. Oyun içi karakterler daha dinamik ve insana has reaksiyonlar vererek oyuncu tecrübesini düzgünleştirdi. Bunun yanı sıra üretken yapay zekâ sayesinde büsbütün şahsileştirilmiş oyun öyküleri yaratmak artık mümkün hâle geldi.

Doğayı ve çevreyi müdafaa alanında yapay zekâ da vazife aldı.

Yapay zekâ bu yıl çevresel problemlerin tahliline de odaklandı. Ormansızlaşmayı önleme, iklim değişikliği varsayımları ve sürdürülebilir tarım uygulamaları daha tesirli hâle geldi.

Örneğin, Amazon ormanlarında kaçak ağaç kısımlarını tespit etmek için kullanılan Project Guacamaya isimli yapay zekâ modeli ile başarılı sonuçlar elde edildi.

Bir de 2024’teki yapay zekâyı proje bazlı ele alalım.

Anthropic’in Claude-Next Projesi

Anthropic, Claude-Next isimli model, kullanıcıların yanlış bilgiye yönelme riskini en aza indiren bir sistemle çalışıyor ve bilhassa hukuk ve sağlık üzere kritik alanlarda rol almayı hedefliyor.

Neuralink ve beyin-makine arayüzleri

Neuralink, 2024’te en çok ses getiren projelerden biri oldu diyebiliriz. İnsan beynine yerleştirilen çipler sayesinde yapay zekâ dayanaklı zihinsel denetim sistemleri artık bir hayal değil. Proje, felçli bireylerin fikir yoluyla aygıtları denetim etmesine imkan tanıyor ve bu yıl yapılan denemelerde büyük muvaffakiyet oranları elde edildi.

MidJourney ve Stable Diffusion 3.0 ile tasarım dünyası coştu.

Görsel yaratım alanında MidJourney 6.0 ve Stable Diffusion 3.0’ın tanıtımları, tasarım dünyasında resmen fırtınalar estirdi. Yalnızca görsel üretmekle kalmıyor, bir sanatkarın tarzına uygun biçimde fotoğraflar de yaratabiliyor.

NVIDIA’nın AI Omniverse güncellemeleri de etkiledi.

NVIDIA da isminden sıkça kelam ettirdi. Gerçek vakitli 3D simülasyonlarla yapay zekâyı entegre eden büyük bir güncelleme aldı. Araba, havacılık ve inşaat bölümleri de bu teknolojiyi karmaşık projelerini planlamak ve test etmek için kullanmaya başladı.

Microsoft Copilot: Office’in akıllı destekçisi oldu.

Microsoft, yapay zekâ dayanaklı Copilot özelliğiyle Office eserlerini daha da güçlendirdi. Excel, Word ve PowerPoint’te artık yalnızca bilgi düzenlemek değil, yapay zekânın tahlil ve teklifleriyle daha stratejik işler yapmak mümkün.

NASA’nın AI dayanaklı uzay projeleri çığır açtı.

Uzay araştırmalarında da uzunluk gösterdi. NASA’nın AI4Mars projesinde kullanılan yapay zekâ modeli, Mars’taki kayaların içindeki mineralleri tespit etmeye yardımcı oldu. Bunun yanı sıra Mars yüzeyindeki tehlikeleri tespit eden ve navigasyon sürecini optimize eden sistem de geliştirdi.

Humane AI Pin: Şahsî yapay zekâ aygıtı oldu.

Humane AI Inc. tarafından geliştirilen AI Pin ise 2024’ün en dikkat çeken giyilebilir teknolojilerinden biri oldu. Aygıt, bir ferdî asistan üzere çalışarak günlük aktiviteleri optimize ediyor, sesli komutları tanıyor ve kullanıcıların alışkanlıklarına nazaran tekliflerde bulunuyor.

Editör kıymetlendirme:

2024’e dönüp baktığımızda yapay zekâ konusunda öne çıkan ciddi atılımlar oldu. Listeye eklenecek aslında daha birçok adım mevcut lakin hepimizin hayatına giren ve yankı uyandıranları sizler için derledik.

Özellikle teknolojiye hayranlık duyanlar için epeyce heyecan verici bir yıl olsa da etik ve insani boyutların tartışmaları da devam edecek üzere duruyor.

2025’te ise bizi neler bekleyecek, nasıl akılalmaz bir noktaya ulaşacağız, merakla bekliyoruz.

Siz yapay zekânın geleceği için ne düşünüyorsunuz?

Bunları da inceleyebilirsiniz: