Ekşi Kelamlık İdaresi ile Röportaj

70 okunma — 10 Mart 2023 22:05

uzmanblog

21 Şubat 2023 tarihinde uygulanan Ekşi Kelamlık erişim engeli hala devam ediyor. Bu kararın uygulanmasına reaksiyon gösteren de var destekleyen de. Hatta destekleyenler ortasında Ekşi’ye gönül vermiş isimler de var.

Peki Ekşi Kelamlık idaresi ne düşünüyor? Gündeme ait tüm soru işaretlerini derleyip Ekşi Kelamlık Genel Müdürü Nilgün Gürsoy ile bir röportaj gerçekleştirdik. Kendisinin cevapları, Kelamlık idaresinin uygulanan erişim pürüzüne, taraflı ya da tarafsız biçimde iletilen tüm tenkitlere karşı nasıl bir duruş sergilediğini net biçimde gösteriyor.

Başlamadan evvel: Ne oldu da Ekşi Kelamlık kapatıldı? Kısa bir özet:

6 Şubat: Kahramanmaraş Sarsıntısı yaşandı.
8 Şubat: Zelzele bölgesindeki insanların yardım davetleri yaptıkları Twitter, erişime engellendi.
9 Şubat: Twitter, saatler sonra erişime açıldı.
9 Şubat: İletişim Başkanlığı, Twitter’ı engelleme münasebeti olarak “deprem bölgesindeki manipülatif paylaşımlar” olduğunu lisana getirdi (İsmail Saymaz).
21 Şubat: Ekşi Kelamlık erişime engellendi.
22 Şubat: Ekşi Kelamlık karara itiraz etti.
1 Mart: Ekşi Sözlük’ün itirazı kabul edildi, lakin internet sitesi erişime açılmadı.
2 Mart: BTK mahzuru kaldırma kararına itiraz etti ve Ekşi Kelamlık açılmadan ikinci kere engellendi.
3 Mart: Ekşi Kelamlık trafiğinin %90’ını kaybetti (Gemius).
4 Mart: BTK, münasebet olarak Ekşi Sözlük’ün ‘ifade özgürlüğünün engellenmesini’ gösterdi.

Gördüğünüz üzere sarsıntı ve siyaset gündemleri üzere internet gündemi de oldukça ağır geçti. Twitter ve Ekşi Sözlük’ün erişime engellenme münasebetleri birbirleriyle emsal, lakin bu iki platform ortasında önemli ve bariz bir fark var: Ekşi Kelamlık büsbütün Türkiye merkezli bir yapı, Twitter ise Türkiye’de hizmet veren küresel bir şirket. Ekşi Kelamlık idaresi, bilhassa bu farktan ötürü alınan kararların ve baskının farklı halde uygulandığına dair yansılı.

Yönetime nazaran kapatılma kararı yalnızca tabir özgürlüğünü değil, zelzele felaketinde “insanların geniş çaplı dayanışmalarda bulunmalarına” pürüz oluyor:

Soru: Ekşi Kelamlık idaresi, engelleme kararına nasıl yaklaşıyor? Bu pürüz size nazaran insanların hangi özgürlüklerini kısıtlıyor?

Nilgün Gürsoy: Milyonlarca insanın bilgiye erişim hakkı elinden alındığı için genel olarak beşerler Ekşi Sözlük’ün yasaklanmasına yansılı. 24 yıldır farklı görüşte insanları bir ortaya getiren, fikir alışverişlerinde bulunmasını sağlayan Ekşi Sözlük’e getirilen bu mahzur, en başta insanların kendilerini tabir etme özgürlüğünü kısıtlıyor, bilgiye erişim haklarını elinden alıyor. Son yaşadığımız hepimizi derinden sarsan felakette açılan yardım başlıkları oralara yardıma gitmek, takviyede bulunmak isteyenleri buluşturdu. Bu kısıtlama, insanların birbirlerine seslerini duyurmasına, bağ kurabilmesine ve geniş çaplı dayanışmalarda bulunabilmesine mani oluyor.

Siyasiler ve devlet vazifelileri, aslında uzun müddettir Ekşi Sözlük’ün kapatılmasına dair baskı yapıyor:

Soru: Siyasilerin ya da devlet vazifelilerinin uzun bir müddettir Sözlük’ün kapatılmasına dair yaptığı davetler, kürsü dışında/perde gerisinde kurumsal bir baskı aracı olarak kullanıldı mı?

Nilgün Gürsoy: Her devir bu cinsten davetler oldu. Ekşi Kelamlık olarak her vakit kanunlar çerçevesinde hareket ederek bu davetlerin sebep olabileceği baskıları aşmaya çalıştık, ta ki bugüne kadar. bundan sonra da bu türlü yapmaya devam edeceğiz.

Sözlük, müelliflerin şahsî bilgilerini devletle paylaşıyor mu sorumuz üzerine: “Ekşi Kelamlık, Türk hukukuna tabi bir internet sitesi olarak kanunen yetkilendirilmiş makamların taleplerini yerine getirmek yükümlülüğündedir”

Soru: Yazar bilgilerinin devlet kurumlarıyla paylaşılması konusu önemli biçimde eleştiriliyor, bu tenkitlere ait cevabınız nedir?

Nilgün Gürsoy: Ekşi Kelamlık, başta 5651 sayılı internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen cürümlerle çaba edilmesi hakkında kanun olmak üzere Türk hukukuna tabi bir internet sitesi olarak kanunen yetkilendirilmiş makamların taleplerini yerine getirmek yükümlülüğündedir. Ekşi Kelamlık kurulduğundan bu yana bu halde çalışmaktadır, çalışmak zorundadır. Bu yasal bir zorunluluktur.

Soru: Yaşanan son engelleme öncesinde rastgele bir muharririn bilgileri yetkililer tarafından istendi mi? Engelleme kararı bu bilgilerin verilmemesi sebebiyle alınmış olabilir mi?

Nilgün Gürsoy: Engelleme kararının münasebetini açıklamamızda paylaşmıştık. Buradan görüleceği üzere münasebet rastgele bir bilgi paylaşımıyla ilgili değil. Yürürlükteki mevzuat kapsamında yetkili merciler tarafından yordamına uygun halde talep edilen bilgiler mevzuata uygun halde paylaşılmaktadır.

Soru: Ekşi Kelamlık içerisinde devlet kurumlarıyla birlikte çalışan, haberleşen bir grup var mı?

Nilgün Gürsoy: Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına tabi bir internet sitesi olarak mahkeme kararlarını uyguluyor ve öbür tüm yasal yükümlülüklerimizi hassasiyetle yerine getiriyoruz. Yasal yükümlülüklerimizi yerine getirme çerçevesinde her vakit BTK, Erişim Sağlayıcıları Birliği (“ESB”) ve sair kamu kurumlarıyla yakın işbirliği halinde çalışmaktayız.

“Ekşi Sözlük’ün varlık sebebi fikir ve bilgi paylaşımı lakin her hak üzere, bu da berbata kullanılabilir.”

Soru: Engelleme kararını desteklemeyen fakat Ekşi Sözlük’ün önemli bir dezenformasyon ortamına dönüştüğünü düşünen pek çok kişi var, engelleme sonrasında bu şahıslar de reaksiyonlarını lisana getirmişlerdi. Pekala bu tenkitlere ait cevabınız nedir?

Nilgün Gürsoy: Ekşi Sözlük’ün dinamizmi ve kolektif yapısı yanlış bilgilerin doğrusunun paylaşılabilmesi için birebir. Sözlük’te yanlış bilgi paylaşabilirsiniz ve öteki kullanıcılar sizin yanlışınızı tespit eder ve yanlışsız bilgiyi paylaşırlar. Bu süreçlere platformun müdahil olmasına gerek yok. Vakit zaman berbat niyetli olarak oluşturulan manipülatif içerik yahut başlıklar da olabiliyor. Ekşi Sözlük’ün varlık sebebi fikir ve bilgi paylaşımı lakin her hak üzere, bu da berbata kullanılabilir. Bu üzere berbata kullanım durumları tespit edildiğinde yahut bu tarafta şikayet geldiğinde gerekli incelemeler yapılarak moderasyon aracılığıyla başlığa, içeriklere, kullanıcılara gerekli müdahaleler yapılıyor.

Ekşi Sözlük’teki başlık düzeltme ve entry taşıma işlerini gönüllü bir ekip yapıyor:

Soru: Ekşi’nin manipülatif bilgi ve haber paylaşımlarına ya da troll akınlarına karşı ne üzere tedbirler aldığını öğrenebilir miyiz? Örneğin hangi yazılımlar, nasıl bir insan gücü kullanılıyor, kaç tane moderatör var ve bu moderatörler açılan başlıkların “saldırı” ya da “manipülasyon” olup olmadığını nasıl anlıyorlar?

Nilgün Gürsoy: Başlık düzeltme ve entry taşıma üzere süreçleri yapan gönüllülerden oluşan grubumuz var. Ayrıyeten, içerik kontrolü için de hukukçuların da yer aldığı profesyonel bir moderasyon grubumuz var, toplamda ondan fazla kişi bu süreçlerle ilgileniyor. Bununla birlikte şikayet sürecimiz de çok aktif işlemekte. Kelamlık kullanıcıları da bu mekanizmayı çok aktif kullanmakta. Bu derece büyüklükte ve canlılıktaki bilgiye insan gücü ile yetişmek mümkün değil lakin kullanıcılarımız şikayet sistemini o kadar tesirli kullanıyor ki, Sözlük’te her noktada gözümüz kulağımız oluyorlar.

“Algoritmayı berbata kullananlar moderasyon grubu tarafından tespit ediliyor”

Soru: Özellikle sarsıntı felaketi sonrası Sözlük’te daima aynı-benzer başlıkların spam yoluyla yönlendirilmesi, bu sayede gündem alanına yerleşmesi üzere tezler vardı. Bu argümanlara cevabınız nedir?

Nilgün Gürsoy: Bu durum sarsıntı sürecinde ortaya çıkmış değil, her vakit gündem algoritmasını berbata kullanmaya çalışan kullanıcılarla karşılaşıyoruz. Algoritmanın berbata kullanımı konusu moderasyon grubumuzca takip ve tespit ediliyor, bu kullanıcılar da her vakit olduğu üzere, spam ve flood sebebiyle yaptırımlarla karşılaşıyorlar.

“…herhangi bir siyasi parti lehine veya aleyhine çalışma yaptığımız argümanı büsbütün gerçekdışı.”

Soru: Ekşi Sözlük’ün kimi siyasi görüşlere ilişkin entry’leri art plana attığı argümanları yanlışsız mu?

Nilgün Gürsoy: Herhangi bir bahiste taraf olmamak, platformun sıhhati ve tarafsızlığı için gerek kural diye düşünüyoruz. Bu fikrimizi tüm hareketlerimize yansıtmışken, rastgele bir siyasi parti lehine veya aleyhine çalışma yaptığımız savı büsbütün gerçekdışı. Argüman sahipleri her ne kadar bu durumu sıklıkla lisana getiriyor olsalar da, bu argümanlarının bir temeli yok. Sav edilen şeyleri yaptığımıza dair bir kanıt yokken dahi yapmadığımız şeyleri açıklamak ve hatta kanıtlamak durumunda bırakılıyoruz. Her şeyin bu kadar kutuplaştığı günümüzde, taraf olmamamız sebebiyle her kısımdan insan, kurumsal olarak aldığımız kararların ilişkin olmadığı kısma yaradığına inanıyor. Bu suçlamalar, futbol için dahi bize yönlendiriliyor. Kurumsal olarak hiçbir bahiste, hiçbir bölüme yakın ya da uzak değiliz. Bu sebeple rastgele bir bahisteki rastgele bir entry’nin görünürlüğü konusunda hiçbir tesirimiz yok.

“…düşünüldüğü üzere iktidar kanadının Sözlük idaresinden hiçbir talebi olmadı.”

Soru: Ekşi Kelamlık idaresinin münasebet kurduğu öteki kurumlar, şahıslar yahut şirketleri muhakkak siyasi görüş yahut eğilimlere nazaran seçmesi kelam konusu oluyor mu? Yoksa siyasi görüşlere hiçbir formda yer yoktur diyebilir miyiz?

Nilgün Gürsoy: Sözlük idaresinin görüştüğü bireyler, kurumlar, şirketler ile kelamlık idare formunun rastgele bir kontağı yok. Siyasetçilerle görüşmelerimiz soru yanıt aktiflikleri yahut röportajlar üzere açıkça duyurulan durumlarda oluyor. Örneğin, Buyrun Benim isimli Youtube’a hazırladığımız tıpkı vakitte da Ekşi Kelamlık muharrirleri ile tanınan şahısları Ekşi Kelamlık üzerinden buluşturduğumuz bir soru karşılık formatımız var ve bugüne kadar onlarca ünlü ismi bu formatta ağırladık. Elbette içlerinde politikler de bulunuyor. Bugüne kadar kimsenin Kelamlık idaresi konusunda bir talebi olmadı. Bununla birlikte düşünüldüğü üzere iktidar kanadının da Kelamlık idaresinden hiçbir talebi olmadı. Ekşi Sözlük’te her türlü siyasi görüşe yer var lakin Kelamlık idaresinin siyasi görüşü veyahut diğer türlü kanıları ile Sözlük’ü yönettiğini düşünmek gerçek durumdan çok uzak. Bugün aldığımız tenkitler çoklukla “taraf” olmadan Sözlük’ü yönetiyor olmamız üzerine geliyor.

“…aynı kanuna tabi olduğumuz internet sitelerinden beklenmeyen şeyler sanırım Türkiye merkezli, Türkiye’den doğmuş, kurucuları ve yöneticileri erişilebilir bir internet sitesi olduğumuz için Ekşi Sözlük’ten bekleniyor.”

Soru: Ekşi Sözlük’ün yine erişime açılacağını düşünüyor musunuz, düşünüyorsanız bu ne vakit olacak?

Nilgün Gürsoy: Açılmaması için hiçbir sebep olmadığını düşünüyoruz. Zira mecramız tüm faaliyetlerini yürürlükteki mevzuata uygun biçimde yürütmektedir.

Soru: Sözlük tekrar erişime açıldığında içerik moderasyonuna ait değişimler yapmayı düşünüyor musuz? Örneğin haber niteliği taşıyan başlıklara ya da link çıkışlarına ait bilgiyi teyitleyip arayüzde göstermek gibi… Ekşinin kapatılma dahili ya da harici daima eleştirilen moderasyon kademelerine ait gelecekteki planları nedir?

Nilgün Gürsoy: Moderasyon konusunda geliştirmeler yapmak üzere çalışmalarımız devam ederken bu erişim engelleme kararıyla karşı karşıya kaldık. Aslında 5651 sayılı kanuna tabi bir internet sitesi olarak, bu bahiste kanunun bizden beklediği her sorumluluğu yerine getiriyoruz, örneğin kullanıcılarımız rastgele bir entry’i şikayet edebiliyor bu şikayet sonucu inceleme yapılıyor. Lakin tıpkı kanuna tabi olduğumuz internet sitelerinden beklenmeyen şeyler sanırım Türkiye merkezli, Türkiye’den doğmuş, kurucuları ve yöneticileri erişilebilir bir internet sitesi olduğumuz için Ekşi Sözlük’ten bekleniyor. kanunun da üstünde çalışma yapmamız, tehlikeyi hissetmemiz, yanlışları düzeltmemiz, devamlı “doğru”yu desteklememiz bekleniyor. lakin türkiye’de hakikat dediğimiz şey devamlı değişiyor.

“Bugün ‘popüler’ olan yanlışsız, yarının en büyük yanlışı olabilir.”

Nigün Gürsoy: Bugün “popüler” olan gerçek, yarının en büyük yanlışı olabilir. bu bakımdan bizden beklenenin ne olduğu da pek açık değil ve teyitleyeceğimiz gerçek kimin doğrusu olacak bunun da sonları aşikâr değil. Esasen bugünden 10-15 yıl öncesinin başlıklarına bakarak o günün doğrularının ne olduğunu, hangi fikirden insanın bu doğruyu ne biçimde desteklediği görülebilir lakin günümüzde tarihin, geleceğin gerçek ve yanlışa karar vermesini beklemek konusunda herkes çok sabırsız. elbette hukuka karşıtlıklar konusunda bu minvalde bir içeriği sitede barındırmamız mümkün değil fakat hakaret ihtiva etmeyen tenkitler dahi silinme talebiyle önümüze geliyor. bugün tarafımıza yapılan tenkitlere bakarsanız, özgürlükçü geçinen pek çok kişinin “benim hakkımda yazılanları silmediler, bana konuşma hakkı vermediler” diyerek engelleme kararını desteklediğini dahi görebilirsiniz. kaldı ki herkes Ekşi Sözlük’te karşılık hakkını kullanabilir. söz özgürlüğünün her vakit ardında olacağımızı bilmenizi isteriz.

Soru: Ekşi Kelamlık bu krizlerden ötürü ya da farklı sebeplerle günün birinde satılabilir mi? İdare konseyinin bu bahisteki görüşü nedir, örneğin lokal ya da küresel bir şirketten teklif alınsa kıymetlendirilir?

Nülgün Gürsoy: Şu etapta gündemimiz hukuka ters ve haksız engelleme kararının kaldırılması, bunun dışında bir hususa ait yorum yapmak kendi gündemimiz dışına çıkmak olacaktır.