Firmware nedir? Yazılım güncelleme nasıl yapılır?

25 okunma — 13 Eylül 2024 10:52

uzmanblog

Dijital dünyada uzun vakittir donanım ve yazılım üzere standart tabirlerin yanı sıra firmware olarak isimlendirilen üçüncü bir tanımlama kullanılıyor. Firmware, yeni bir terim olmamasına karşın ortalama bir kullanıcı ne manaya geldiğini, yazılımdan farkının ne olduğunu bilmeyebilir. Bu rehber yazıda günümüzde laptoplar ve tabletlerden akıllı telefonlara, modemlere, otomobillere ve mesken eşyalarına kadar aygıtların düzgün bir halde çalışmasını sağlayan donanım yazılımının (firmware) ne demek olduğundan bahsedeceğiz.

Firmware nedir, ne işe fayda ❓

Kameralar, cep telefonları, ağ kartları, optik şoförler, yazıcılar, modemler ve yönlendiriciler, tarayıcılar, televizyon kumandaları üzere donanımlar, problemsiz bir halde çalışmak için belleklerine yerleştirilmiş aygıt yazılımına muhtaçlık duyar. Firmware çoklukla donanım yazılımı olarak isimlendirilir. Lakin, aygıt yazılımı (firmware) ile yazılım (software) ortasında bir fark vardır. Firmware, donanımın başlatılmasına, başka aygıtlarla bağlantı kurmasına ve temel giriş/çıkış vazifelerini gerçekleştirmesine yardımcı olmak için talimatlar sağlar. Software ise, bir aygıta yüklenir ve internette gezinme, söz sürece, müzik dinleme ve manzaralı konuşma üzere etkileşimler için kullanılır.

Low-level firmware; Bir aygıtın donanımının ayrılmaz bir modülüdür ve güncellenemeyen yahut yine yazılamayan salt okunur bellek (ROM) yahut programlanabilir yongalarında (PROM) saklanır.

High-level firmware; Yazılım, ROM yerine sistemin yine yazılabilir “uçucu olmayan” flaş bellek yongalarına yüklenir. Bu da yazılımın değiştirilebileceği ve yükseltilebileceği manasına gelir. PC’ler, Mac’ler ve oyun konsolları üzere aygıtlarda bulunan bu yazılıma yüksek düzeyli yazılım denir zira yazılım yığınında düşük düzeyli yazılımın üstünde yer alır ve daha karmaşık talimatlar ve fonksiyonlar gerçekleştirir.

Subsystem (Device) firmware; Ana sistem yazılımından bağımsız olarak çalışan özel yüksek düzeyli yazılım çeşididir. Çoklukla kendi özel yazılımına sahip alt sistem donanım bileşenlerine örnek olarak; CPU’lar, ses kartları, monitörler verilebilir.

Firmware update ne demek ⚙️

Donanım üreticileri, aygıtlarının güvenliği ve uyumluluğu için nizamlı olarak firmware güncellemeleri yayınlar. Örneğin; HP yazıcınızdan tam randıman almak yahut sıkıntıları gidermek için “HP device firmware update” aramasıyla yazılımını güncelleyebilirsiniz. Yahut aramanın sonuna “firmware indir” yazarak oyun konsolu, telefon, modem yahut diğer bir aygıt için yazılım güncellemeyi indirip yazılımsal sorunu çözebilirsiniz.

Android ve iOS aygıtlar da performanslarını artıran, yeni özellikler ekleyen ve güvenlik tehditlerine ve açıklarına karşı korunmak için sistemli olarak yazılım güncellemeleri alır. Oyun konsolları ve televizyonlar üzere aygıtlar için de firmware update yayınlanır.

Firmware güncellemesi nasıl yapılır 🔁

1️⃣ Aygıt modelini ve üreticisini bulun

Başlamadan evvel aygıtı ve kullanım kılavuzunu denetim ederek aygıt modelini ve üreticisini tam olarak öğrenin. Aygıtınız için aygıt yazılımı güncellemelerine bulmanıza yardımcı olması için bu bilgileri bir yere not edin.

2️⃣ Yazılım güncellemesi olup olmadığını denetim edin

İnternet tarayıcıyı açıp üreticinin resmi sitesine yahut dayanak sayfasına girin. Aygıt modeliniz için yazılım güncellemeleri yahut indirmeleri için ayrılmış bir kısım arayın. Burada aygıtınız için mevcut en son yazılım sürümünü bulabilirsiniz. Üretici programı varsa güncellemeyi “Güncelle” kısmına tıklamanız kâfi olacaktır. Örneğin; Samsung Magician’da Update kısmından SSD firmware güncellemesi yapabilirsiniz.

3️⃣ Yazılım güncellemesini indirin

Üreticinin talimatlarına bağlı olarak aygıtınız için uygun yazılım güncellemesini bilgisayarınıza yahut direkt aygıta indirin. Basitçe bulabileceğiniz bir yere kaydedin ve belge ismini unutmayın.

4️⃣ Aygıtı bağlayın yahut kablosuz olarak yazılım güncellemesini yükleyin

Üretici tarafından sağlanan belli talimatları izleyerek aygıtı bilgisayarınıza bağlayın yahut direkt aygıtınızda Ayarlar uygulamasını açın. İndirdiğiniz yazılım güncelleme belgesini bulun ve güncellemeyi yüklemek için ekrandaki yönergeleri takip edin. Mümkün problemle karşılaşmamak için tüm adımları okuduğunuzdan ve uyguladığınızdan emin olun.

5️⃣ Güncellemenin tamamlanmasını bekleyin

Firmware update süreci sırasında aygıtınız birden fazla sefer tekrar başlatılabilir yahut ilerleme çubukları gösterilebilir. Aygıt yazılımının bozulmasını yahut aygıtınızda kalıcı hasar oluşmasını önlemek için güncelleme sürecinin kesintisiz tamamlanmasına müsaade verin. Güncelleme tamamlandıktan sonra süreksiz olarak yavaşlık hissedebilirsiniz, biraz kullanımdan sonra olağana dönecektir.

Yazılım güncelleme kıymetli midir 🤔

Örneğin; telefonunuzun yeni bir iOS yahut Android sürümünü alması ve yeni özelliklerin entegre edilmesini sağlamak için bir güncelleme gerekebilir.

Yalnızca uyumluluk ta değil; Yazılım güncellemeleri, sistemdeki yanılgıları çözer, çökmeleri önler ve aygıtın vakitle yavaşlamasını durdurmaya yardımcı olur. Yazılım güncellemeleri performans meselelerini gidermenin yanı sıra aygıt güvenliğinin artırılmasına da katkıda bulunur.

Teknolojiyle ilgiliyseniz muhtemelen firmware terimini duymuşsunuzdur. Pekala, firmware nedir? Software ile birlikte anılan firmware Türkçede ne manaya gelir, ne işe fayda açıkladık. Ayrıyeten yazılım güncelleme nasıl yapılır? adım adım anlattık.