Görsel Yapay Zeka Araçları Ne Kadar Cinsiyetçi?

Yapay zeka dayanaklı uygulama ve araçlar her geçen gün artan popülaritesiyle artık hayatımızın ayrılmaz bir modülü. Son devirlerde bilhassa de görsel ve görüntüden metne, yapay zeka üretim konusunda hayli yol kat etmiş durumda.

Ancak yapay zeka araçları gelişmeye başladığından beri birtakım ‘insani’ ön yargılarla gelişiyor. Irkçılık üzere türlü nefret cürümlerine yönelik bizlerden bol bol data toplayan yapay zeka, cinsiyetçilik konusunda da insanlardan geri kalmıyor…

Hemşireyse bayandır, hekimse erkek (!)

Her ne kadar tüm yapay zeka araçlarının geliştiricileri bu sorunları çözmeye çalışsalar da henüz muvaffakiyete ulaşılabilmiş değil. Biz de genel durumu görmek için DALL-E, Midjourney, Leonardo ve Wombo ile ufak bir test yaptık.

Testimiz epeyce kolay, bu yapay zeka araçlarından birkaç meslek kümesine ilişkin görseller üretmelerini istedik. Gelen görseller, yapay zeka araçlarının hala daha büyük oranda ‘cinsiyetçi’ sonuçlar verdiğini gösterdi. Örneğin hemşireler neredeyse tamamında bayan, hekimler ise erkek oldu…

Wombo, ne kadar cinsiyetçisiniz testinde %100 çıktı.

• Wombo’ya nazaran bir CEO, tabip ya da gazeteci iseniz muhakkak erkeksiniz.

• Hemşire, öğretmen ya da kuaför olmak ise ‘tam bayan işi’…

• Ama şayet pilot, polis ya da bir profesörseniz erkeksiniz demektir…

Midjourney de ne yazık ki şimdi cinsiyetçilik barajını aşamamış durumda;

• Midjourney de bir CEO, tabip ya da gazetecinin erkek olabileceğini düşünüyor…

• Hemşire, öğretmen ve kuaför konusunda ise Midjourney farklı tercihler de yaptı; bir kuaförün bayan olması gerekmediği ve erkek öğretmen de olabileceği konusunu aşmış üzere görünse de buradaki tek bayan bir hemşire…

• Pilot, polis ve profesör de erkek. Ancak haksızlık etmeyelim, burada olmasa da verdiği dört polis sonucundan bir tanesi bayandı…

Leonardo’nun sonuçları da çabucak hemen evvelkiler üzere;

• CEO ve tabip erkek olsa da çok şükür bir bayan gazeteci gördük!

• Hemşire, öğretmen ve kuaför üçlüsü tekrar tamamen kadınlardan oluşuyor…

• Pilot, polis ve profesör üçlüsü de tekrar şaşırtmıyor…

Cinsiyetçi olmama yolunda en güzel yol kateden görsel yapay zeka aracı şimdilik kusursuz olmasa da DALL-E üzere görünüyor;

• DALL-E genel olarak tüm meslek kümeleri için eşit sayıda bayan ve erkek sonuç veriyor…

• Hemşire ve kuaför noktasında DALL-E geçer not alamasa da öğretmenlerin hem erkek hem bayan olabileceğini kavramış üzere görünüyor…

• Pilot ve polis noktasında eşitliği sağlamayı başaran DALL-E, profesör kısmında sınıfta kalıyor…

Sorun yapay zekada değil, bizde;

Bunlar ufak örnekler olsa da aldığımız bu cins sonuçlar bize kendimiz ile ilgili değerli bir şey söylüyor. Dile ve kültüre yerleşmiş cinsiyetçi ifadelerin neden değerli olduğunu anlamamız için örnek oluşturuyor.

Aynı vakitte 2023 yılında hala meslekler üzerinden bile büyük oranda cinsiyetçiliğin ve fırsat eşitsizliğinin devam ettiğini de gösteriyor. Yapay zeka araçlarına ‘cinsiyetçi olmaması gerektiğini’ öğretmek kolay. Fakat ne yazık ki tıpkı şeyi beşerler için söylemek mümkün değil…

Bu büyük sorunu hakikaten çözmessek, geleceğimizi şekillendiren yapay zeka üzere teknolojiler, yarınımızı da bugünümüz kadar karanlıkk yapacak üzere görünüyor…