Klavyelerde Neden İkişer Tane “Ctrl, Shift ve Alt” Tuşu Var? Nedeni Daktilolara Kadar Uzanıyor!

Klavyeler günlük hayatımızın ayrılmaz bir modülü haline geldi ve dijital dünyaya açılan bir kapı vazifesi görüyor. Tertiplerini ve işlevselliklerini çoklukla hafife alsak da kimi tasarım tercihlerinin arkasında mantıklı sebepler yatıyor. Klavyedeki Ctrl, Shift ve Alt tuşlarının varlığı da bu tasarım tercihi eserlerinden biri.

Klavyenizin her iki yanında neden ikişer adet Ctrl, Shift ve Alt tuşu olduğunu hiç merak ettiniz mi? Bu tuşlara değiştirici tuşlar deniyor çünkü bildiğiniz üzere birlikte kullanıldıklarında başka tuşların fonksiyonunu değiştiriyorlar. Örneğin Ctrl+C, seçili metni kopyalıyor. Shift+A ise büyük A harfi muharrir ve Alt+F4 de geçerli pencereyi kapatır. Pekala neden her bir değiştirici tuştan iki adedine muhtaçlığımız var? Yalnızca bir tanesi kâfi değil mi? Bunun gerisinde daha derin bir neden var mı?

Bu soruları yanıtlamak için vakitte geriye gitmemiz ve klavye nizamlarının ceddine bakmamız gerekiyor: QWERTY

QWERTY tertibi, 1868 yılında birinci pratik daktilonun patentini alan Christopher Latham Sholes isimli Amerikalı bir mucide atfediliyor (yani birinci olarak kim keşfetti bilmiyoruz, lakin patenti o aldı). Sholes, mürekkepli şeritlere vurmak ve kağıt üzerinde işaretler yapmak için metal çekiçler kullanan daktilosu için farklı klavye sistemleri deniyordu.

Karşılaştığı sıkıntılardan biri, iki bitişik tuşa art geriye süratlice basıldığında çekiçlerin sıkışmasıydı. Bu sorunu çözmek için İngilizcede en sık kullanılan TH, ER ve AN üzere harf çiftlerini başka bir biçimde klavye nizamına eklemeye çalıştı. Değiştirici tuşlar kanısı de birinci bu türlü ortaya çıktı.

Sholes ayrıyeten sesli harfleri en üst sıraya yerleştirmek ve noktalama işaretlerini kaydırma karakterleri olarak kullanmak üzere birtakım fikirleri mevcut telgraf klavyelerinden ödünç aldı. Ayrıyeten sözleri ayırmak için klavyenin alt kısmına bir boşluk çubuğu ekledi. Sonuç, Z ve X’in yer değiştirmesi ve M’nin ikinci sırada olması üzere kimi tuşların farklı pozisyonlarda olması dışında bugün kullandığımıza benzeyen bir tertip oldu.

En sonunda da bu daktilolara kullanıcıların istedikleri vakit harfleri büyük yahut küçük yazabilmeleri için Shift tuşu eklendi. Sholes daktilo patentini ateşli silahlar ve dikiş makineleri üreten Remington şirketine sattı. Remington, Sholes’un sisteminde birtakım küçük değişiklikler yaptı ve 1874 yılında seri daktilo üretimine başladı. Şu an bildiğimiz çağdaş klavyelerdeki Ctrl ve Alt tuşlarını ise IBM literatüre kattı.

Peki neden bu değiştirici tuşlardan ikişer tane koymuşlar?

Dediğimiz üzere yepyeni daktilolarda bu değiştirici tuşlar yoktu, zira metin yazmak için bunlara gereksinim duyulmuyordu (Shift tuşu hariç). Lakin bilgisayarlar daha gelişmiş ve çeşitli fonksiyon ve komutları yerine getirebilir hale geldiğinde, kullanıcılara kısayollar ve seçenekler sağlamak için bu tuşlar kullanılmaya başlandı.

İki tuş setine sahip olmak, kullanıcıların hangisinin daha yakın yahut rahat olduğuna bağlı olarak kısayolları ve komutları gerçekleştirmek için her iki elini de kullanmasına imkan tanıdığı için klavyelerimizde bulunuyor. Örneğin seçili metni kopyalayıp yapıştırmak için kullandığımız Ctrl+C ve Ctrl+V komutlarında kullandığımız C ve V harfleri, klavyede sol elimizi konumlandırdığımız yere yakın. Bu sebeple tek elle bir metni kopyalayıp yapıştırabilmek için soldaki Ctrl tuşunu kullanırız.

Ancak şayet Word’de seçili bir metni kalınlaştırmak kullanmanız gereken komut, Ctrl+K komutudur. Bunun için de iki elinizi birden kullanmak yerine sağdaki Ctrl tuşunu kullanarak tek eliniz ile yapabiliyorsunuz.

Veya öteki bir örnek vermemiz gerekirse, hepimizin Misyon Yöneticisine ulaşmak için kullandığı pozisyon olan Ctrl+Alt+Del komutunu sadece sağ elinizle yapabileceğinizi biliyor muydunuz?

Yani anlayabileceğiniz üzere bu değiştirme tuşlarından ikişer tane bulunması, her ne kadar birçok günlük kullanıcı kullanmasa da bu tuşlar işimiz kolaylaşsın diye var ve kullanmayı bir alışkanlık haline getirdiğinizde bilgisayarı çok daha süratli kullanmaya başlayacaksınız.