Paranızı Kaptırmadan Okuyun! Kripto Tarihinde Hayal Satıp Buhar Olan En Büyük Dolandırıcılıklar (Türkiye’den de Tanıdık İsimler Var!)

Kripto dünyası büyük çıkarların yanı sıra tam bir vahşi batı üzere. Denetimsizlik, bilgi eksikliği ve yüksek kar isteği birleşince dolandırıcılar için âdeta açık bir av dönemi başlıyor.

İşte dünyadan ve Türkiye’den kimi meşhur “hayal tüccarları” ve arkasında bıraktıkları enkazlar:

OneCoin–Bir Ponzi klasiği

Ruja Ignatova ismini duymuş olabilirsiniz. Kendisine “Kripto Kraliçesi” lakabı takılmıştı. 2014’te kurduğu OneCoin isimli kripto projesi, aslında bir blokzincire bile sahip değildi.

Ama bu ayrıntı, 4 milyar dolardan fazla yatırım toplanmasına mahzur olmadı. Dünyanın dört bir yanında düzenlenen seminerlerde, “Bitcoin’i bile geride bırakacağız.” diyerek binlerce kişiyi büyüledi. Ne yazık ki bu bir saadet zinciriydi.

2017’de Ignatova ortadan kayboldu. FBI hâlâ onu arıyor. Geride kalan yatırımcılar ise hem paralarını hem itimatlarını yitirdi. OneCoin davası kripto tarihine “Dolandırıcılık nasıl yapılır?” bahisli kara bir örnek olarak geçti.

BitConnect–YouTube meme’sinden gerçek bir kabusa

BitConnect’i hatırlayanlar muhtemelen “BitConnect Guy” diye tanınan o coşkulu adamı da hatırlayacaktır. 2016’da başlayan proje, kullanıcıların BitConnect Coin (BCC) ile yatırım yapmalarını, akabinde da faiz geliri elde etmelerini vadetti. Sistem, eski yatırımcılara yenilerinin parasıyla ödeme yapan tipik Ponzi modeliydi.

2018’in başlarında çöküş başladı. ABD düzenleyici kurumları BitConnect’i yasakladı ve site kapandı. BCC’nin pahası 400 dolardan 1 dolara düştü. Yüzbinlerce insan bir anda sıfırı gördü. Kurucusu ise 2,4 milyar dolar elde etti.

Bugün bile BitConnect, kripto dünyasının kara mizah örneklerinden biri olarak anılıyor.

Thodex–Türkiye’nin en ses getiren kripto skandalı

Ve gelelim Türkiye’ye… Thodex vakası, ülke tarihindeki en büyük kripto dolandırıcılığı olarak kayıtlara geçti. Faruk Fatih Özer tarafından kurulan Thodex, uzun mühlet inanç kazanmayı başardı. Ünlü isimlerle reklam muahedeleri yaptı, kampanyalar düzenledi. “Lamborghini çekilişi” üzere promosyonlarla dikkat çekti. Ancak 2021 Nisan’da platform ansızın süreçleri durdurdu.

Ardından Özer’in Arnavutluk’a kaçtığı ortaya çıktı. Kullanıcılar hesaplarına erişemedi, 2 milyar dolar buharlaştı. 2023’te Türkiye’ye iade edilen Özer, 11 bin yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Thodex olayı, Türkiye’de kripto regülasyonunun gerekliliğini sert halde gündeme getirdi.

SQUID Token–Netflix’ten çıkıp cüzdan boşaltan sahtecilik

“Squid Game” dizisinin popülaritesi doruktayken apansız karşımıza Squid Token çıktı. Diziden ilhamla üretildiği tez edilen bu kripto para, yatırımcılarına oyun içi mükafatlar ve yüksek çıkarlar sunuyordu. Lakin yatırımcılar coin’i alabiliyor ama satamıyordu. Yani çıkar teorikti, nakde dönüşemiyordu.

Yalnızca birkaç gün içinde fiyatı 2,800 dolara fırladı ve bir anda kurucular tüm havuzu boşaltarak kayıplara karıştı. Bu olaya “rug pull” (halı çekme) deniyor. Yani geliştiriciler tüm parayı alıp sistemi terk ediyor. Sonuç: Binlerce kişi mağdur, 3 milyon dolar çöpte.

Safemoon–Hype tufanı mı, göz nazaran göre spekülasyon mu?

Safemoon 2021’de piyasaya çıktı ve “yükselecek, patlayacak, Ay’a çıkacak” naralarıyla toplumsal medyada fırtınalar estirdi. Birçok influencer projeyi tanıttı, hatta kimi ünlüler bile yatırım yaptıklarını duyurdu.

Ancak art plandaki sistem tartışmalıydı. Yüksek süreç vergileri, merkezi cüzdanlar ve şeffaf olmayan kod yapısıyla önemli soru işaretleri taşıyordu.

Zamanla yatırımcılar token’in fiyatının bir türlü yükselmediğini fark etti. Geliştiricilere yönelik dolandırıcılık davaları açıldı. Safemoon’un kurucularından kimileri yüklü ölçüde coin satarak sistemden çıkarken binlerce yatırımcı mağdur oldu. Bugün hâlâ dava süreçleri devam ediyor.

Bitrota–Yerli bir öteki hayal taciri

Yine Türkiye’den bir örnek: Bitrota. 2018’de kurulan bu platform, kendi kripto parası ROTAN ile yatırımcı çekmeye çalıştı. Sistemde hem yatırım hem de referans sistemi vardı. Yani seni getiren kazanıyor, sen bir diğerini getirince sen de kazanıyorsun. Kulağa tanıdık geliyor değil mi?

Ancak bu yapı, klasik bir saadet zinciri örneğiydi. 2022’de sistem çöktü, kullanıcılar paralarını çekememeye başladı. Şirketin kurucuları gözaltına alındı. Proje hiçbir vakit gerçek bir teknolojiye sahip olmadı, yalnızca yeterli pazarlanmış bir hayaldi.

Peki, neden hâlâ bu tuzağa düşüyoruz?

Çünkü umut satmak kolay. Bilhassa de ekonomik belirsizliklerin arttığı devirlerde beşerler kısa yoldan çıkış arıyor. Kripto paralar da bu arayışın cazip bir durağı hâline geliyor. “Yeni Bitcoin bu mu?”, “Bu sefer kaçırmayayım.” diyenler, araştırmadan yatırım yapıyor. İşte bu da dolandırıcıların ekmeğine yağ sürüyor.

Gerçek kripto ile sahteyi ayırmanın yolları

Eğer bu dünyada yol almak istiyorsanız birkaç temel kurala kulak vermeniz gerek. Bunlardan birincisi çok vaatlere kuşkuyla yaklaşmak. %100 çıkar getirisi diye bir şeyin olmadığını bilmeniz gerekiyor.

Projenin geliştirici grubunu, topluluk yapısını özcesi her ayrıntısını araştırın ve sorgulayın. Ayrıyeten tek bir kişinin denetim ettiği yapıdan da uzak durun. Son olarak satılabilirliğe de dikkat edin. Aldığınız token’ı her an satabiliyor musunuz test edin.

Bu içerikten sonra tahminen de en kıymetli ders şu: Kripto dünyası sahiden heyecan verici ancak sihirli bir değnek değil. “Kolay para” vaadiyle gelen projeler ekseriyetle size bir şey kazandırmayabilir bilakis çok şey götürür. Kuşku etmek, bazen en yeterli yatırımdır, bunu unutmayın.